راهکارهای مهم برای ترک ودرمان اعتیاد

درمان اعتیاد به مواد مخدر و  روان‌گردان فرآیندی پیچیده و چندمرحله‌ای است که نیازمند ترکیبی از مداخلات جسمی، روانی و اجتماعی است. در ادامه به راهکارهای مهم در زمینه درمان و ترک اعتیاد به مواد مخدر و روان‌گردان می‌پردازیم:

آگاهی و پذیرش مشکل

اولین گام در درمان اعتیاد، پذیرش اعتیاد از سوی فرد و آگاهی او از مشکلات ناشی از آن است. بسیاری از افراد در ابتدا ممکن است وجود مشکل را انکار کنند یا اهمیت آن را کوچک بشمارند. بنابراین آگاهی‌بخشی به فرد و خانواده‌اش از اثرات مخرب مواد مخدر و روان‌گردان‌ها بر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی او ضروری است.

سم‌زدایی (Detoxification)

سم‌زدایی مرحله‌ای است که در آن مواد مخدر از بدن فرد خارج می‌شود. این مرحله ممکن است چندین روز یا حتی چند هفته طول بکشد و معمولاً تحت نظارت پزشک انجام می‌شود. در طول سم‌زدایی، فرد ممکن است علائم ترک تجربه کند که شامل مواردی مانند لرزش، تعریق، اضطراب، درد عضلات و مشکلات خواب است. پزشکان از داروهای خاصی برای کاهش علائم ترک و کمک به فرآیند سم‌زدایی استفاده می‌کنند. این مرحله معمولاً در محیط‌های تخصصی درمانی مانند بیمارستان‌ها یا کلینیک‌های ترک اعتیاد انجام می‌شود.

درمان دارویی

برای کاهش اشتیاق به مواد و کمک به جلوگیری از عود مجدد، از داروهایی استفاده می‌شود. این داروها بر اساس نوع ماده مخدر متفاوت هستند. به‌عنوان مثال:

متادون و بوپرنورفین برای درمان اعتیاد به مواد افیونی مانند هروئین و تریاک استفاده می‌شوند.

نالترکسون می‌تواند برای مسدود کردن اثرات مواد مخدر و کاهش اشتیاق به مصرف آن‌ها به کار رود.

برای برخی از روان‌گردان‌ها و مواد محرک، داروهای خاصی برای کاهش علائم روانی و بهبود حالت روانی تجویز می‌شود.

مشاوره و روان‌درمانی

یکی از مهم‌ترین بخش‌های درمان اعتیاد، مشاوره و روان‌درمانی است. این روش‌ها به فرد کمک می‌کنند تا علل روانی و رفتاری که منجر به اعتیاد شده را شناسایی کند و روش‌های جدیدی برای مقابله با استرس، اضطراب و عوامل تحریک‌کننده (تریگرها) پیدا کند. روش‌های روان‌درمانی شامل موارد زیر هستند:

درمان شناختی-رفتاری (CBT):

این روش به فرد کمک می‌کند تا الگوهای منفی فکری و رفتاری خود را شناسایی و آن‌ها را اصلاح کند.

درمان‌های رفتاری انگیزشی

این روش به فرد کمک می‌کند تا انگیزه‌های درونی خود برای ترک اعتیاد را تقویت کرده و انگیزه خود را برای ادامه مسیر حفظ کند.

درمان‌های گروهی

جلسات گروهی مانند ناروتیکز آنانیموس (NA) به افراد این فرصت را می‌دهد که در محیطی حمایتی با دیگر معتادان بهبودیافته تعامل داشته و تجربیات خود را به اشتراک بگذارند.

بازتوانی و توانبخشی

پس از مراحل اولیه درمان، فرد نیازمند بازتوانی است تا به زندگی عادی و اجتماعی خود بازگردد. مراکز بازتوانی و توانبخشی برنامه‌های متنوعی مانند کاردرمانی، مشاوره شغلی، و آموزش مهارت‌های زندگی ارائه می‌دهند. این برنامه‌ها به فرد کمک می‌کنند تا دوباره به جامعه بازگردد و به تدریج استقلال خود را بازیابد.

پیشگیری از عود

RelapsePrevention

عود اعتیاد یکی از چالش‌های اساسی در فرآیند ترک اعتیاد است. برای پیشگیری از عود، فرد باید یاد بگیرد چگونه با عوامل تحریک‌کننده (تریگرها) که ممکن است میل به مصرف دوباره را افزایش دهند، مقابله کند. برخی از راهکارها در این زمینه عبارتند از:اجتناب از موقعیت‌های پرخطر: فرد باید از محیط‌ها یا افرادی که ممکن است او را به مصرف دوباره تشویق کنند، دوری کند .

استفاده از مهارت‌های مقابله‌ای: یادگیری تکنیک‌های مقابله با استرس و اضطراب، مانند تمرینات تنفسی، مدیتیشن و ورزش می‌تواند به فرد کمک کند تا بدون روی آوردن به مواد، با مشکلات روزمره مقابله کند.

حفظ ارتباط با گروه‌های حمایتی:

شرکت مداوم در جلسات گروه‌های حمایتی مانند NA یا دیگر جلسات حمایتی می‌تواند به فرد کمک کند که از مسیر بهبودی خود منحرف نشود.

درمان اختلالات همزمان

بسیاری از افراد معتاد ممکن است به اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب، یا اختلالات شخصیتی نیز دچار باشند. درمان موفق اعتیاد نیازمند درمان همزمان این اختلالات است. اگر مشکلات روانی به درستی درمان نشوند، ممکن است فرد دوباره به مصرف مواد روی آورد تا از اثرات منفی این اختلالات فرار کند.

ورزش و فعالیت‌های بدنی

ورزش و فعالیت‌های بدنی نقش مهمی در بهبود سلامت جسمی و روانی فرد معتاد دارد. ورزش منظم می‌تواند به کاهش استرس، بهبود خلق‌وخو و افزایش انرژی کمک کند. همچنین باعث می‌شود فرد تمرکز بیشتری روی بهبود جسمی و ذهنی خود داشته باشد و از میل به مواد دور بماند.

 حرفه‌آموزی و بازگشت به جامعه

بازگشت به جامعه و داشتن یک شغل یا حرفه مناسب، به فرد کمک می‌کند تا احساس هدفمندی و مفید بودن را در زندگی تجربه کند. آموزش مهارت‌های جدید، کمک به اشتغال و بازگشت به جامعه می‌تواند فرد را از وسوسه‌های دوباره مصرف مواد دور نگه دارد و انگیزه بیشتری برای زندگی سالم ایجاد کند.

نتیجه گیری  

درمان اعتیاد به مواد مخدر و روان‌گردان نیازمند یک رویکرد جامع و بلندمدت است. مراحل درمان باید شامل سم‌زدایی، مشاوره و روان‌درمانی، حمایت خانوادگی، و بازتوانی فرد در جامعه باشد. درمان باید به شکلی باشد که به فرد کمک کند نه‌تنها از نظر جسمی بلکه از نظر روانی و اجتماعی نیز بهبود یابد و از عود دوباره اعتیاد جلوگیری شود.

محمد امامی

لینک کوتاه: https://parsianemrooz.ir/1403/08/07/