نگاهی گذرا به ابعاد پیشگیری از وقوع جرم

احقاق حق بزه‌ دیدگان و کیفر مجرمان از منظر فقه و قانون بی تردید امری واجب است.اما موضوع پیشگیری از جرم به دنبال جلوگیری از وقوع جرم و پیامدهای ناشی از آن با جایگاهی به مراتب بالاتر قرار گرفته است.لذا میبایستی عوامل موثر در ضد اجتماعی شدن و سرکشی افراد بررسی گردد تا به تبع آن با پیش بینی،شناسایی،اتخاذ تدابیر و اقدامات لازم به خنثی کردن عوامل ارتکاب جرم و کاهش بزهکاری منجر شود.

رسانه

رسانه ها با انعکاس اخبار و حوادث در ترویج و تشویق افراد به بزهکاری یا با ارتقای سطح آگاهی عمومی موجب اصلاح یا پیشگیری آسیب‌های اجتماعی شده و نقش قابل توجهی دارند.زیرا دانش عمومی از جرم و جنایت و عدالت تا حد زیادی از رسانه‌ها به‌ دست می‌آید.

ایمن سازی

کاستن جرم با افزایش زحمت و ریسک انجام بزه میسر می شود.نصب دوربین مداربسته،دزدگیر،تجهیزات ایمنی،حجاب زنان و بهینه سازی محیط فیزیکی در نتیجه کاهش جرم را به دنبال خواهد داشت.

دوستان نااهل

بی تردید گروه های هم سن و سال در بستری بنام جامعه باعث تاثیرپذیری و تاثیرگذاری در تکوین شخصیت افراد و رشد ، ترقی یا اضمحلال سرنوشت آنان خواهند داشت.

نقش طلاق در بزهکاری

نقش خانواده به عنوان کوچکترین و مهمترین نهاد اجتماعی در متجانس کردن رفتارهای هنجاری فرزندان و طلاق در فروپاشی این نهاد و بروز انحراف و قانون شکنی فرزندان امری بدیهی است.

بیماری روانی

اختلالات روانی به صورت وراثت یا از طریق عوامل محیطی ایجاد می گردد.فرد بیمار به واسطه اختلال روانی قدرت انطباق با جامعه را از دست داده و اختلال در تفکر و احساسات و ادراک تحریف شده از واقعیت باعث تشدید گرایش فرد به تبهکاری و ارتکاب جرم خواهد شد.

مواد مخدر و بزهکاری

مصرف مواد مخدر و رفتارهای بزهکارانه ناشی از آن امری اجتناب ناپذیر است.معتادانی که با خرید مواد مخدر در وهله اول قانون شکنی را آغاز نموده و به علت عدم استخدام در مشاغل و ایجاد درآمد درگیر جرائم سنگین تر نظیر خرید و فروش مواد مخدر، سرقت و فحشا شده و مواد مخدر باعث پافشاری معتاد در اعمال بزهکارانه و بالارفتن آمار جرائم می گردد.

فقر

امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (علیه السلام ) : از دری که فقر وارد شود از در دیگر ایمان بیرون می رود.حقیقتا مال مایه آبادی دنیا و آخرت و فقر زمینه گناه و فساد و ناامنی اجتماعی است.رفع این معضل اساسی با ایجاد سیاست‌های کلان اقتصادی و فرهنگی و تبیین آن موجبات رضایت طبقات جامعه مخصوصا اقشار آسیب پذیر را فراهم آورده و این امر در پیشگیری از آسیب های اجتماعی حائز اهمیت است.

بازدارندگی

اعمال مجازات به منظور ارعاب مجرمان بالقوه و بالفعل و آموختن درس عبرت به آنان و اهرمی از طریق نمایش اعمال ضمانت اجراهای کیفری بر مرتکبان اعمال مجرمانه در پی مقابله با انگیزه ها و وسوسه های مجرمانه قرار گرفته و انسان را به عنوان یک موجود حسابگر از نتایج برخی از اعمالش برحذر خواهد داشت.مقام معظم رهبری، در بیانات ارزشمند خود در رابطه با پیشگیری از جرم فرموده‌اند: «همه دستگاه‌ها موظفند در جهت پیشگیری از وقوع جرم با قوه قضاییه همکاری کنند» و امید است دولت وفاق ملی با ایجاد همدلی،اتفاق و هماهنگی بین دستگاه های موجود شرایط مناسبی برای حل مسائل و معضلات جامعه فراهم آورده و راه شهید رئیسی در بخش‌های مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ادامه یابد.

غلامرضا فرخی                                                                                          لینک کوتاه: https://parsianemrooz.ir/1403/06/11

عضو انجمن علمی حقوق اساسی ایران